Σε μια ηλιόλουστη παραλία των Κυκλάδων, πέρασα μερικές αξέχαστες μέρες συνομιλώντας με την Πηνελόπη, την κόρη ενός καλού μου φίλου. Ενώ χτίζαμε κάστρα από άμμο, ένιωσα την απλότητα και την απρόσμενη σοφία που εξέπεμπαν οι παιχνιδιώδεις στιγμές μας. Όταν η Πηνελόπη μου είπε «ένα συν ένα Κωστή, είναι και ένα», συνειδητοποίησα το πόσο βαθιά μπορεί να είναι η σκέψη ενός παιδιού.
Η πληθώρα διαφορετικών ερμηνειών, όπως η έννοια του «ένα συν ένα», αποκαλύπτει την πολυπλοκότητα του κόσμου που μας περιβάλλει. Στην τυπική εκπαίδευση, ωστόσο, συνήθως δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην απομνημόνευση και δεν ενθαρρύνει την κριτική σκέψη ή την εξερεύνηση διαφορετικών αληθειών. Πολλές φορές, οι μαθητές αποδέχονται άκριτα όσα τους διδάσκονται, διαμορφώνοντας μια περιορισμένη αντίληψη της πραγματικότητας. Η έλλειψη αυτής της κριτικής προσέγγισης μπορεί να περιορίσει τη φαντασία τους και τη διάθεση να αναζητούν απαντήσεις σε βαθύτερα ερωτήματα.
Ο Carl Sagan κάποτε είχε τονίσει τη σημασία του σκεπτικού πνεύματος: «Αν δεν είμαστε ικανοί να κάνουμε σκεπτικές ερωτήσεις… θα πέσουμε θύματα του επόμενου τσαρλατάνου». Αυτή η δήλωση αναδεικνύει την ανάγκη υγιούς σκεπτικισμού, ο οποίος πρέπει να είναι θεμελιώδης στην εκπαιδευτική διαδικασία. Αρκετοί μαθητές αποκτούν την ικανότητα να αμφισβητούν όχι μόνο τους δασκάλους τους, αλλά και τις κοινωνικές δομές που τους περιβάλλουν.
Η ικανότητα της αμφισβήτησης είναι καταλυτική απέναντι σε ψευδείς ιδέες και χειραγωγήσεις. Εκπαιδευτικές δομές που προωθούν τον σκεπτικισμό θα προετοιμάσουν τους μαθητές να αναζητούν αποδείξεις, λογική, και να εξερευνούν την αλήθεια με θάρρος. Όταν το σχολείο λειτουργεί ως ένας χώρος προώθησης τέτοιων αναζητήσεων, οι μαθητές γίνονται πολίτες που δεν φοβούνται να ρωτήσουν «γιατί».
Ο υγιής σκεπτικισμός, όταν καλλιεργείται σωστά, οδηγεί σε βαθύτερη κατανόηση του κόσμου γύρω μας και μας προστατεύει από παραποιήσεις και αυταπάτες. Αντιθέτως, αν η εκπαίδευση περιορίζεται σε μια αυστηρή μετάδοση δεδομένων, χάνει την ευκαιρία να εμπνεύσει και να προκαλέσει τη σκέψη. Στο τέλος, καθιστούμε τους μαθητές ικανούς να αναγνωρίζουν και να αμφισβητούν τις φαινομενικές αλήθειες που διαμορφώνουν τον κόσμο τους.
Πηγή: tovima.gr
